Ate vaega email penei e akai faeloa kote sene ke fakalele ite aso foki loa tena, niisi taimi e masani o tusi mai pogai kola e agatonu kite tuli fakavave. E masani o maua saale mafai ate ‘tino ia ia te mea e fakalele’ e galo mai te ofisa, tela e faigata iei te tino e maua ne ia o iloilo me se fekau tonu me ikai. Mai tafa iei, te fakatalitonu ote fekau mai te email, me sea te mea e tupu, mote mai te fekau ise tino maluga ote galuega e ala iei o fai pela me se fekau e tonu – kae taua la iei ite sene ke fakatoka – iloo o email masani kola fakaloiloi tino (‘normal’ phishing email).
Tino fakaloiloi e mafai o maua ne latou o fakaloiloi pela me se sua tino, mai ite ulu o latou ki loto i email account, fakaloiloi a tuatusi io me fakaoga se tasi tela e tai pau, kae faigata o lavea te kese. Mea fakaloiloi konei e mafai o isi ne fesoasoani kiei kola e auala mai i fakamatalaga faopoopo kiei mai luga ote fapotopotoga o koe pela foki mo tino kola e agatonu ki fakamatalaga kola ne tae mai luga i auala fakataugasoa ite internet io me niisi auala fakaloiloi, io me mai auala fakataugasoa lei pela mote LinkedIn. I niisi taimi, te email e tautali mai iei se telefoni mote fekau mai te tino tela e fai pela me kote tino e tau o avatu kiei a sene, e telefoni o fakailoa atu a fakamatalaga ki luga i te avatu o sene.
A Fakamatakuga
Te talitonuga me ia koe e fakatonu au mea e togi ki tino kola e fakasoa au mea io me niisi putukau kola loa e fai mea tonu, kae tela la, a koe e togi fua ki tino amio fakaloiloi kola e fai pela me ne tino maluga i loto i tou fapotopotoga.
Puipui tau pisinisi mai tino fakaloiloi pela me se CEO
- Fakaeteete mai vaega akai sene kola e seki fakamoemoegina io me se masani o fai, tiga me fia te aofaki e aofia iei.
- Fakamasani o fakapatonu mote tino tela ne avatu te fekau ite email, tiga me pefea tena maluga io me ko tena fakalavelave. Kafai e se avanoa te tino tena, kae kote fekau e akai ke fakavave, fakapatonu mo se tasi o tino maluga ite galuega.
- Sa fai gina ite email ite mea manafai ko pokotia tena akauni mai tino fakaloiloi. Kae, telefoni, sili kite tino io me fakaoga sua fesokotakiga fakatea tela e mautinoa e se pokotia.
- Kafai e isi ne ou masalosaloga, sa fakatoka se manakoga o sene tiga me pefea te fakavave ote fekau io me pefea te pokotiaga ka maua mai iei.
Kafai tou fapotopotoga ne pokotia mai luga o amioga fakamasei konei
- Fakailoagina ki pulisimani.
- Fai ne auala ke fakafoliki te fakamaseiga, tiga me te fakamaseiga e auala mai loto io me mai tua ote fapotopotoga.
- Kafai e isi ne ou masalosaloga me mafai o pokotia tau akauni ite page, fakailoa fakavave ki te page.