English

Te Cloud

Lasiga, kafai se fakapotopotoga katoa nei ko isi se fakalagoalgo ki sevesi mai te cloud, fai me se koga tausi, tausi software io me fakaoko ei sevesi ki tino ‘togi.

Fakatusatusaga masani o cloud computing e aofia:

  • Software-as-a-service (SaaS) se cloud computing tela te software e masani saale loa o fakapiki i te office computers io me aumai i luga i te internet. E masani saale foki o fakaigoa ki te ‘hosted softeware’ io me se ‘hosted application’.
  • Infrastructure-as-a-service (IaaS) cloud computing ko ia tela e rent ne koe se avanoaga i loto i te datacentre kae fakaaoga lotou server i loo te ‘togi ne hardware fou mo fakatele tau pisinisi. Te fakatusatusaga masani o te IaaS ko te website hosting.
  • So se vaega o te tausiga o online data io me backup e fakaaoga te cloud mo fai. Pena foki te faiga o te atafaiga kae nisi taimi a ‘leiiga mo maseiga, te cloud foki e fakagalue faifaiga galue faigofie o mafulifuli pela i te fale io me tua o te galuega.

A Pokotiaga

Me sea te galuega io me se application e fakaaoga ne koe te cloud, e taua ke puipui a data a koe mo so se tino ‘togi kola e ‘nofo i loto. Tagata atamai i te iloilo pisinisi ko Gartner ne maua ne ia e fitu pokotiaga kola e mafai o tupu o te cloud computing:

Saolotoga o te tino fakaaoga o fakaaoga

Tausiga o fakamatalaga kola e faigata te fakamatala valevale ki te sua tino e aumai ne ia se pokotiaga ona ko koe ko fano mai tafa o te fakavae o te kampane mo te kau fesoasoani.

Tautali ki Tulafono

Tino ‘togi e panaki loa mo te puipuiga o latou mo te ‘lei olotou data.

Koga e Tausi ei Data

Seiloa ne koe me tausi i fea fakamatalaga; se mafai loa o tausi i so se koga o te lalolagi.

Vaevaega o Data

Au data e tausi fakatasi mo mea nisi tino kae kafai se encryption e sese e mafai loa o fai ne ia au data ke se toe mafai loa o fakaaoga.

Toe Faka’lei

Nea mea kafai mana tupu se fakalavelave tupu fafuasei? E mata au data ne toe fai ne koe i se sua koga?

Fesoasoani ki sukesukega

Faifaiga se tonu io me ko faifaiga ofa tulafono e mafai loa o faigata te sukesuke.

Te Aoga mo se taimi e loa.

Sea te mea e tupe manafai tau provider ko oti ne togi ki tua io me ko seai ne ana sene?

Koe e mafai o filifili ke tausi applications mo te fakavae ki te mea e manako koe ki ei i luga i te cloud, io fili ne koe se provider tela e aumai ne ia a mea katoa loa o te cloud.

Filiga o se Cloud Provider

Sukesuke te maketi o cloud provider faka’lei kae fakaaoga fua iloa, maumea, kampane e katoatoa olotou meafaigaluega tela e lauiloa te ‘lei kae manakogina, maise e fautuagina mai. E ‘tau o mafai o fesoasoani kia koe manafaiou manakoga ko ma’fuli io me ko tau fakapotopotoga ko fanaka o lasi, malamalama i faifaiga o tau pisinisi mo manakoga kae mafai o sokotaki mai kia koe kae maina ‘lei koe. Te provider e tau fakasaoloto mai lalo ISO 27001, me mafai ei o fakapatonu me i au data e tausi i se enivalomene tela e fetaui mo levolo fakataligina ne te lalolagi i ana puipuiga mo atafaiga o fakamatalaga mo mea ‘funa, fakatalitonugina kae avanoa.

Tausiga o koe i loto i te Cloud

Mai tafa o te faiga o se filifiliga iloa ‘lei o te cloud provider, koe e tau o ata onoono ki auala faeteete konei ke fakatumau te saogalemu o data, fakatalitonugina mo te avanoa:

  • Faka tapula te olo ki luga i te cloud server ki latou loa kola e manakogina. Fakatumau o fakaseai mea o sukesukega ne fai ki tino kola e fakaaoga data pefea io me afea foki, kae fakamau latou kola e fakaoga encryption keys (manafai e fakaaoga). Fuli encryption keys manafai tino galue ko oti mai te pisinisi.
  • Fakamautinoa me i data o tino ‘togi e tausi i te cloud e encrypted io me vaevae i se auala tela se mafai ne se tino seai se saolotoga o fakaaoga. E uke fakapotoptoga ‘lasi mo latou foliki ne tuu ki fono ona me ne se maua o fakakatoatoa te puipuiga olotou data i te taimi ne hack ei sevesi e fakatele ei te cloud.
  • Tausi development mo live environment fakamavae ko te mea ke se mafai te ulu tonu mai te development server ki live data.

Feagaiga o te Tausi mea i luga i te Cloud

  • Koe e tau o isi sau fegaiga i tausiga au mea i te cloud tela e tau ke main ate fakamatalga:
  • Nea mea a tau provider e tau o fai mo koe (kae nea mea e faka’tau latou ke fai ne koe).
  • Se palani mo so se galiuega a se polotieki tela kafai ke faai (pela me pefea te leva ke mafai ei o fakapiki se server fou).
  • Se feagaiga i te levolo o sevesi – kae me pefea te vave kae sea te levolo o e mafai ne latou o fai ke faka’lei te fakalavelave.
  • Se fakatokaga o lafoga e maina faka’lei
  • Fakasalaga i ma isi se mea see / se katoa i te sevesi io me se fakamaseiga o puipuiga.

Fakamatalaga o muna

Encrypted

Te faiga o fuli a data ki luga i cipher text (ne vaega a code) ke fai moa e maina tino kola e seai ne olotou saolotoga ki ei.

Cloud computing

Te aveave o mea ne tausi mo te mafai o te computer ki tino e ave ki ei.  Lasi loa te fakaaoga mo tausi io me ‘teu fakaleoleo o data mo te tausiga o application. 

Cloud

Onoono ki te cloud computing.