English

Backups

A fakamatalaaga kola e taofi i luga ai tau computer e mafai o se toe maua o sui. Te back up saale au data e mautinoa iei me uke au kopi.

A Pokotiaga

  • Hardware koa se galue (pela, te hard drive e masani saale o fai penei).
  • Pasalagina o solo o file.
  • Kaisoa.
  • Afi, lolo, fakamasei ise auala pasala.
  • Pokotia ite virus io me spyware tela e se fuagina te lasi tena fakamaseiga.
  • Te solo o files ite taimi e fakafou iei te operating system.

Te data i luga i tau computer e aofia iei au tusitusiga, ata, musika, vitio mo sokotakiga – pena foki mo au software. Computer hard drives o aso nei e kafi o taofi se aofaki data e lasi kii, tela la e mafai o lasi kii te pokotiaga kafai e galo. Pokotiaga e mafai o aofia i

ei ko te se tokagamalie, fakamafa te mafaufau, fakamaumau taimi mo te togi mafa.

Tausi au Data ke Saogalemu

Backups e fakafaigofie kia koe o puipui au data I te kopi kae tausi ise koga e kese mo tau computer hard drive.

E uke a vaega auala e avanoa mo back up au data. Me tefea e fili ne koe, e taua o onoono ki mea konei:

  • Palani mo te galo saokatoa o tau data (pela, te kaisoa ote laptop tela e tuku iei au data katoa).
  • Kafai e backup au data ise external hard drive, fakamautinoa me store ise koga fakatea ke puipui au backup data mai te kaisoa io me masei tasi mo tau computer.
  • Kafai e mafai ne tau backup device, fai te password-protect backups ke puipui a koe.

Te taimi muamua a data e backup iei, e fakatele te backup katoa. A backup mai tua ifo ko fai fua i vaega foliki – tela e backup fua a files kola e isi ne mafuliga kiei io me isi ne mea faopoopo ki luga i mea kola kooti ne fai ite taimi muamua. Backup o aso nei e isi se vaega e fili ne koe me sea fakatele pefea.

Vaega Backup

E lua vaega taua e avanoa ite fakatokaga o back up au data. Ke fili me tefea e fakaaoga, a koe e tau o mafaufau ki te faigofie o fakaaoga, te makini, togi mo te lei ki tou olaga.

Hard Drives kola e mafai o avevae

Te external hard disk e makini, kae se auala faigofie o back up au data katoa. E isi ne vaega kola e plug ki tau computer’s USB port, io me soko ki tua wireless network. Te taulasiga e foliki tela e mafai iei o tausigofie I se koga e mao atu.

Latou konei e kamata mai te togi mama ote 320 Gigabyte (320,000 Megabyte) models, kia latou kola e fano ki luga i te 4 Terabytes (4,000 Gigabytes), te togi e fakatau ki luga i te lasi te aofaki e kafi o taofi… Ke avatu kia koe se ata ote aofaki e kafi o tausi, ate ata e tasi tela e lei tena quality i te digital camera io me camera phone e nofo kise 1 mote 5 Megabytes. A te file musika I te MP3 format e nofo kise 3 mote 8 Megabytes. Tela la kafai kote 320 Gigabyte drive tena mai luga, a koe e kafi o ofi se aofaki e siliga mote 100,000 vaega ata io me se 64,000 pese.

E isi ne hard drives kola e mafai o aveave e avatu se vaega ote ‘one touch’, io me fakatele loa ia ia mana fai kooti ne seti.

E taua ke tofo me i te data kooti ne back ne koe ki te hard drive aveave me e mafai ne koe o toe maua manafai e manakogina. E tau tofo ne koe ki te sua computer ke mautinoa me i te backup e mafai o fakaaoga foki i niisi computer – kae mafai o toe maua – seiloa fua e galo tau computer.

Online Backup (Cloud Backup)

Te fakaaoga te online backup (e fakaigoa foki ki te ‘cloud backup’) e gasolo loa o lauiloa ona ko tona faigofie, puipuiga mo te togi mama.

E mafai o back up sose data mai se tasi io me lua tusitusiga io me ne ata ki te katoaga o tau computer, mo te seai se fakatapulaga ki luga i aofaki o mea e tausi kiei. E isi ne providers e fakatoka ne vaega e mafai o tausi kae e seai se togi, kae te taulasiga o taimi te togi o te backup e fakanaka fakatau ki te aofaki o data e aofia iei.

E uke a providers ote online backup. Latou konei e aofia iei internet service providers (ISPs), internet security software vendors mo kamupane pela mo te Apple i te iCloud – ki tino poto.

A te Cloud e gasolo loa o fakaaoga se mo te backup fua kae mo te tausiga saokatoa. Te mea nei e fakaavanoa atu ke mafai o maua au data mai sose computer, smartphone io me kote tablet i sose koga ite lalolagi aunoa mose aveave te data mo koe, mo pokotiaga kola e olo tasi mo ia. Te fakaaoga te Cloud mo te saokatoaga o te tausi e fakamautinoa iei mea tau data security ona la ko providers e back up foki au data pena foki mo te tausi. Te mea nei e fakamautinoa me lei puipuiga kola e aofia ite tausi o data i tau computer.

Se fakaasiga ose vaega online backup e mafai o maua i konei.

Niisi fautuaga

Sa fakaaoga USB memory sticks, recordable CDs io me ko DVDs o back up au data. Tiga te togi mama mo te faigofie o aofaga konei, a latou e pau te aofaki e mafai o taofi iei kae e faigofie o galo io me kaisoa. CDs mo DVDs e tuai kii te tauave a data kiei.

Fakamatalaga o muna

USB

Universal Serial Bus: te auala matea e soko ei computers mo nisi mea aka pela mo external storage, keyboards mo MP3 players. 

MP3

Se technology fakaaoga mo tausi files leo, maise loa music io me ne podcasts.

Megabyte

1000 kilobytes.

iCloud

Apple’s secure cloud storage and backup product.

Gigabyte

1000 megabytes

Cloud

Onoono ki te cloud computing.

Backup

Te Kopi au data ko te mea ke mautino me mafai o maua manafai tau computer e masei io me galo.