A Pokotiaga
- Hardware koa se galue (pela, te hard drive e masani saale o fai penei).
- Pasalagina o solo o file.
- Kaisoa.
- Afi, lolo, fakamasei ise auala pasala.
- Pokotia ite virus io me spyware tela e se fuagina te lasi tena fakamaseiga.
- Te solo o files ite taimi e fakafou iei te operating system.
Te data i luga i tau computer e aofia iei au tusitusiga, ata, musika, vitio mo sokotakiga – pena foki mo au software. Computer hard drives o aso nei e kafi o taofi se aofaki data e lasi kii, tela la e mafai o lasi kii te pokotiaga kafai e galo. Pokotiaga e mafai o aofia i
ei ko te se tokagamalie, fakamafa te mafaufau, fakamaumau taimi mo te togi mafa.
Tausi au Data ke Saogalemu
Backups e fakafaigofie kia koe o puipui au data I te kopi kae tausi ise koga e kese mo tau computer hard drive.
E uke a vaega auala e avanoa mo back up au data. Me tefea e fili ne koe, e taua o onoono ki mea konei:
- Palani mo te galo saokatoa o tau data (pela, te kaisoa ote laptop tela e tuku iei au data katoa).
- Kafai e backup au data ise external hard drive, fakamautinoa me store ise koga fakatea ke puipui au backup data mai te kaisoa io me masei tasi mo tau computer.
- Kafai e mafai ne tau backup device, fai te password-protect backups ke puipui a koe.
Te taimi muamua a data e backup iei, e fakatele te backup katoa. A backup mai tua ifo ko fai fua i vaega foliki – tela e backup fua a files kola e isi ne mafuliga kiei io me isi ne mea faopoopo ki luga i mea kola kooti ne fai ite taimi muamua. Backup o aso nei e isi se vaega e fili ne koe me sea fakatele pefea.
Vaega Backup
E lua vaega taua e avanoa ite fakatokaga o back up au data. Ke fili me tefea e fakaaoga, a koe e tau o mafaufau ki te faigofie o fakaaoga, te makini, togi mo te lei ki tou olaga.
Hard Drives kola e mafai o avevae
Te external hard disk e makini, kae se auala faigofie o back up au data katoa. E isi ne vaega kola e plug ki tau computer’s USB port, io me soko ki tua wireless network. Te taulasiga e foliki tela e mafai iei o tausigofie I se koga e mao atu.
Latou konei e kamata mai te togi mama ote 320 Gigabyte (320,000 Megabyte) models, kia latou kola e fano ki luga i te 4 Terabytes (4,000 Gigabytes), te togi e fakatau ki luga i te lasi te aofaki e kafi o taofi… Ke avatu kia koe se ata ote aofaki e kafi o tausi, ate ata e tasi tela e lei tena quality i te digital camera io me camera phone e nofo kise 1 mote 5 Megabytes. A te file musika I te MP3 format e nofo kise 3 mote 8 Megabytes. Tela la kafai kote 320 Gigabyte drive tena mai luga, a koe e kafi o ofi se aofaki e siliga mote 100,000 vaega ata io me se 64,000 pese.
E isi ne hard drives kola e mafai o aveave e avatu se vaega ote ‘one touch’, io me fakatele loa ia ia mana fai kooti ne seti.
E taua ke tofo me i te data kooti ne back ne koe ki te hard drive aveave me e mafai ne koe o toe maua manafai e manakogina. E tau tofo ne koe ki te sua computer ke mautinoa me i te backup e mafai o fakaaoga foki i niisi computer – kae mafai o toe maua – seiloa fua e galo tau computer.
Online Backup (Cloud Backup)
Te fakaaoga te online backup (e fakaigoa foki ki te ‘cloud backup’) e gasolo loa o lauiloa ona ko tona faigofie, puipuiga mo te togi mama.
E mafai o back up sose data mai se tasi io me lua tusitusiga io me ne ata ki te katoaga o tau computer, mo te seai se fakatapulaga ki luga i aofaki o mea e tausi kiei. E isi ne providers e fakatoka ne vaega e mafai o tausi kae e seai se togi, kae te taulasiga o taimi te togi o te backup e fakanaka fakatau ki te aofaki o data e aofia iei.
E uke a providers ote online backup. Latou konei e aofia iei internet service providers (ISPs), internet security software vendors mo kamupane pela mo te Apple i te iCloud – ki tino poto.
A te Cloud e gasolo loa o fakaaoga se mo te backup fua kae mo te tausiga saokatoa. Te mea nei e fakaavanoa atu ke mafai o maua au data mai sose computer, smartphone io me kote tablet i sose koga ite lalolagi aunoa mose aveave te data mo koe, mo pokotiaga kola e olo tasi mo ia. Te fakaaoga te Cloud mo te saokatoaga o te tausi e fakamautinoa iei mea tau data security ona la ko providers e back up foki au data pena foki mo te tausi. Te mea nei e fakamautinoa me lei puipuiga kola e aofia ite tausi o data i tau computer.
Se fakaasiga ose vaega online backup e mafai o maua i konei.
Niisi fautuaga
Sa fakaaoga USB memory sticks, recordable CDs io me ko DVDs o back up au data. Tiga te togi mama mo te faigofie o aofaga konei, a latou e pau te aofaki e mafai o taofi iei kae e faigofie o galo io me kaisoa. CDs mo DVDs e tuai kii te tauave a data kiei.