Online gambling – fakatasi mo nisi faigamea online – e tauave foki e mea fakama’taku mai faifaiga a tino amio masei. Tiga loa i ei, e isi aka foki nai fakamatakuga e olotasi, pela mo tupe kola e tau o maua ne tino e se pagatasi kae se lausa tena iloa, ka fakaaoga ne tamaliki mo latou kola vave pokotia. Gambling e mafai foki o valea tino ki ei, kae e tau mo koe o iloa me fakagata mafea.
A Pokotiaga
- Tino e mafai o fakaaoga tou akauni online, auala mai:
-
- Phishing emails kola e fakalesi ne latou ko eke fakaasi tau password mo fakamatalaga i luga i websites ‘loi.
- Pasala o fakailoa ne koe ki nisi tino, io me fakailoa au mea ki ou kaiga me ko taugasoa.
- Kaisoa tou iloga e fakamafua ne viruses io me ko spyware, tuku te avanoaga ki tino masei ke ulu ki loto i tau akauni mo nisi o au fakamatalaga totino kola e tausi i loto i tau computer.
- Asiasi ki websites ‘loi mo tino fakaloiloi.
- Fakakolekole ko koe ke tala sau akauni mai te faifeagaiaga mo se ponesi lasi.
- Fakakolekole ko koe ke tafao i tafaoga online mautinoa kae lasi foki tupe maua i vaega ‘play for fun’
- Ko ko valea ki ei.
- Nisi kampane fai credit cards e isi ne fakatulagaga o mea tau peti ke togi tupe kae mafai o fai se aofaki togi pau/io me fai se pasene mai te taimi loa e togi ei tau mea.
- Downloading mea ‘loi kola e fai mai me mafai o fesoasoani mai kia koe, kae te tonuga, e fonu i viruses mo spyware.
- Te koga tela e fai ei chat o nisi site gamble (pela mo tafaoga bingo) e mafai o isi sena sokoga ki:
- Pasala io me sona ave ne koe ou faskamatalaga totino, aofia ei password, email io fakatuatusiga io ou tausaga.
- Mea fakamataku katoa loa kola e maua i online chatrooms.
Online gambling seai se fakalavelave
- Fakamautinoa me so se gambling site seiloa tonu ne koe me ‘lei mai au sukesukega ki ei. Masaua me i te auala taua ke iloa ne koe me se site ‘lei ke mafai o maua mai ne mau mai se koga tela e fakatalitonugina.
- Fai fakalei ke ilooa tonu ne koe a galuega mo tulafono o te vaega gambling io tef aiga o peti tena e kau koe ki ei.
- Faitau kae malamalama fakanofonofoga mo manakoga o te site faka’lei koi tuai o tala se akauni.
- Fili sau username tela se mafai ei o fakaasi ou fakamatalaga totino. Pena foki, kafai tau tafaoga e aofia ei te faite sau fakamatalaga toetoe mo koe, fai fakalei moa e ave so se fakamatalaga totino o koe.
- Fakaaoga password fui faitau, kae moa loa e fakailoa ne koe ki nisi tino.
- Taumafai tafaoga ‘play for fun’mai mua o gambling, kae masaua me i tupe maua i te masani e lasi atu ki loa i tina tafaoga loa.
- Koi tuai o faulu fakamatalaga o tau card mo ‘togi i luga ite website, fakapatonu me i te link e ‘puipuigina, i aula e lua konei:
-
- E tau o isi se ata o te loka i te browser wondow frame, tela e sae mai manafai koe ko taumafai o log in io me fakamau. Ke iloa tonu me i te loka e se tuu i te page.. i te mea nei e iloa ei me se site fakaloiloi.
- Te fakatuatusiga o te web e tau o kamata kit e ‘http://’. Te ‘s’ ko te fakatoetoega o te ‘secure’ (puipuigina)
- A mea kona mai luga e fakaasi mai me i te sokoga i te vasia o koe mo te pule o te website e puipuigina, kae ko te loa e tonu. A koe e tau o fai te mea nei i te aasi fakalei tyte fakatuatusiga o mo pati e se lotou tusiga kola e fai loa ke pena, muna mo fakaata faopoopo mo nisi mea pela se tonu.
- Log out mo te site i taimi katoa mai sites kola ne logged ei koe ki loto io me fakamau ei ou fakamatalaga totino. Kafai fua e pono ne koe browser e se lava ke fakamautinoa i au mea totino e se lavea ne sua tino.
- Aasi fakalei au credit card mo fakamatalaga o au sene i faletupe mana oti au mea ne fakatonu katoa ke fakamautinoa me sao te aofaki ne ‘togi, kae seai foki ne mea fakaloiloi na ‘tupu i te faiga o mea ne fakatonu.
- Fakamautinoa me galue faka’lei kae ko oti ne fakafou au antivirus/antispyware software mo firewall mai mua koe online.
- Sa tali ki emails se manakoginamai kampane kola se iloa ne koe.
- Fai saale loa sau asiasiga me fia a tupe e fakamaumau.
- Kafai koe e mafaufau me i tau gambling ka se mafai tai taofiofi, sokotaki ki se website fai fautuaga io me sala se fesoasoani mai tino ata’mai.
Lasiga o fakamatalaga mo fesoasoani
Kafai seiloa ne koe me ko pefea te lasi o fakalavelave fakamafua ne te gambling kia koe, kaati e manako koe ke tafao i UK charity GamCare’s online assessment tools. E mafai o fesili atu ne nai fesili ki au faifaiga i gambling. Kafai la ko oti koee avatu ne ia se lippoti totino o koe mo fautuaga kia koe me sea tau sua kalafaga ka fai.