Passwords e lasi lo ate fakaaoga fakatsi mo username. Tiga i ei, i luga i sites puipuigina e mafai foki o fakaaoga fakatasi mo nisi auala e iloa ei te tino pela mo se PIN fakatea mo/io fakamatalaga e manatua. I nisi taimi e mafai o fakafesiligina koe ke faulu fua ne nai vaega o mataimanu o tau password, mo se puipuiga faopoopo.
A Pokotiaga o te password iloagofie
Tino e fakaloiloi pela me ko koe ke fai faiga fakaloiloi mo nisi agasala, e aofia i ei:
- Faigofie o oko ki tau akauni i te faletupe
- Togi mea online ki au tupe
- Fakaloiloi me ko koe i social networking mo sites fai famau
- Aveave email i tou igoa
- Faigofie o oko ki ou fakamatalaga ‘funa e tausi i tau computer
Filiga o te password tafasili te ‘lei
Fai:
- Fakaaoga se password i taimi katoa.
- Ke faite se password faitaugata, filifili ne pati valevale e tolu. Napa, failooga mo tukufatasiga o mataimanu lasi mo mataimanu foliki e mafai foki o fakaaoka manafai koe e isi sou lagona me tau o faite se password tela e aofia fua ko mataimanu.
- E is ne nisi mea e mafai o fai, kae seai ne tulafono ‘mafa kae vave, kae mafai ne koe o onoono ki mafaufauga konei mai lalo:
- Filifili se password tela e nofo kit e valu mataimanu io me ne napa (ka uke atu ma mafai ne koe, ko te loa o te password ko te faigata o tukutaumate io me maua ne kau masei), te pulutaki o mataimanu lasi mo foliki, napa mo failoga penei @ # $ % ^ & * ( ) _ +. (penei mo te mea nei SP1D3Rm@n –
- se fakamafuliga o spiderman, mo mataimanu, napa, fuainumeloa lasi mo foliki). Tiga i ei, ke ilooa ne koe me i nisi o failoga koneie tai faigata o faulu i keyboard mai nisi fenua.
- Masaua foki me i te fuli o mataimanu ki napa(penei mo te
- E ki te 3 ka ko te i ki te 1) ne taaga e lauiloa ki te kau amio ma’sei
- Se laina o te pese tela nisi tino se mafai o iloa tena sokoga kia au.
- Se igoa o te matua tela o se tino ka koi foliki ai (se ko te igoa o tou matua).
- Puke se fakamunaga tela e iloa ne koe, pela mo te ‘Tino se aoga penei mo tatou, pepe tatou ne fanau mai ke tele’ kae puke a mataimanu muamua o pati ke maua ‘tsapmt,ptnfmkt’
Saa:
- Fakaaoga mea konei mo password:
-
- Tau username, te igoa o tau pisinisi.
- Tino o te kaiga io me te igoa o tau manu tausi
- Tou asofanau io me ko tou kaiga
- Kau futipoolo io F1 io me nisi pati kola e faigofie o sala ki muu mea e iloa.
- Te muna ‘passwword’
- Fakasologa o napa
- Se muna masani in te dictionary, tela e mafai o maua ne polokalame hacking masani.
- Kafai e fili ne napa passcodes io me se PIN, sa fakaaoga te faksologa ki luga io me ki lalo (penei 4321 io 12345), me se napa loa e tasi fakafokifoki (penei 11111) io me ko te fakasologa o napa i luga i te keypad (penei 14789 io 2580).
Tausi fakalei au passwords
- Sa fakaasi au passwords ki se tino. Kafai e fakatau koe me ko iloa ne sua tino tau password, fuli fakavave.
- Sa faulu tau password manafai e isi ne tino e mafai o matea ne latou koe e taipa
- Te faifaiga o te fuliga o te password e se fakamalosigina, vagana te akauni tela e faipati ki ei ko oti ne hacked, i te feitu la tena ko tau loa ona fuli. Te mea nei e taia foki manafai sua akauni io website tela e fakaaoga ne koe fakamatalaga login e pau ko oti ne hacked.
- Fakaaoga e password fakatea mo so se website. Kafai e tasi fua tau password, te tino amio masei e mafai fua ne ia o maua ke ulu ia ki loto ke oko ki mea katoa.
- Sa fakafokifoki au password (penei password2, password3).
- Kafai e tau o tusi ne koe te password ke mafai ne koe o masaua, tusi kise vaega tusitusiga e fakapulu napa, mataimanu fakailoga, telas e malamalama koe i ei kae faigata o faitau ne se tino.
- Sua auala ke tusi ki lalo passwords ko te fakaaoga se online password vault io me se sefe. Sala ki fautuaga, kae fakamautinoa te mea e fili ne koe e puipuigina kae fakatalitonugina.
- Sa ave sau password i email. Seai se kampane fakatalitonugina e manako kef ai ne koe te mea nei.
Te mau tela me tau o fakaaoga ne koe password kesekese mo akauni taki tasi e mafai loa o faigata o masaua.
Mafaufau o fakaaoga se tasi o password vaults kola e avanoa i luga i te internet, kae faitau a mau a tino mo fautuaga.
Pasword Vaults/Sefe
E fia katoa loa a password vaults (io me ka mea e iloa foki pela me se sefe passwordmio kaati e isi aka foki sua pati) e avanoa ke fakaaoga ne koe – niisi e togi, ko nisi e se ‘togi, Mea nei e fai ne ia ke mafai o tausi au password katoa i te koga e tasi, tela e faigofie te oko ki ei, ko te mea ke se manakogina ke masaua katoa loa au password, io me tusi ki lalo. Koe ko se manakogina ke masaua katoa, io me tusi ki lalo.
Ko ko tau fua o masau e tasi te seti o au fakamatalaga login. Koe e tau o faitau a mau a tino io me puke a fautuaga totino koi tuai koe o faulu tau password ki loto i te vault. Me sea tau mea e filifili, motou fautuaga ke tela e fakaaoga te lua-vaega fakasaolotoga (two-factor authentication (2FA)) – i nisi fakamatalaga, e ave ne ia se code ki tau mobile io me sua mafaigaluega, tela e tau mo koe o faulu ki loto i te password vault ke mafai koe o oko ki ei, teai pela loa manafai e fakapatonu se online bank payment.
Mo se puipuiga faopoopo, e fautua atu ke encrypt au passwords i nisi auala koi tuai o faulu ki loto i te vault, kae e iloa ne tatou ki te lasiga tino fakaaoga, te mea nei pela me se fakaaoga i te taimi katoa.
Ata Fakagaluegaga a User Accounts
Tino katoa kola e fakaaoga te computer e tau o avatu tena user account ko te mea ke mafai o maua lotou files mo polokalame. So se user account e mafai o ulu ki ei manafai fua e faulu te user name mo te password ko te mea la ke puipui te saolotoga totino o te user. Nisi user account features e mafai foki o fakatonutonu i loto i te user account e aofia ei parental controls (ko te Window Vista mo Window 7 fua).
Sa fakaaoga se akauni tela e isi ei se saolotoga o te tino fakatonutonu mo fakaaoga i aso katoa, me mafai malware o fai aka pela me ko te saolotoga o te tino fakatonutonu. Kafai foki koe ko te user tokotasi, fakatu sau akauni pela me se tino fakatonutonu ke fakaaoga manafai e manako koe o fai sau galuega pela mo te fauluga polokalame io me fuligate system configuration, mo te sua
akauni tela se ‘standard user’ pela me ko tau akauni masani. Kafai koe se logged in pela me tino fakatonutonu, koe e fakatonu at uke faulu se password a te tino fakatonutonu manafai koe e fakapiki se meafaigaluega fou io me se polokalame. E mafai ne koe o fakasoasoa user accounts i loto i te Windows Control Panel.