English

Sala Galuega

Sala galuega online ko gasolo o fai pela me ko te auala tafasili te fakaaoga ke maua se galuega. Tiga i ei, pela mo meafai online katoa, salaga o galuega online e isi foki loa ne ana pokotiaga kola e tau ke iloa ne koe kae fai ne auala puipui ki ei, ko te mea ke nofo saogalemu koe.

A Pokotiaga

  • Faka’paa o galuega se tonu e fakaiku ki te fakaloiloi mo te kaisoa te iloga o te tino.
  • Phising emails e fakaosooso ne ia koe ke o aasi ki site fakaloiloi.
  • Fakaloiloi ki telefoni kae togi mafa faka’see ne ia tino ke talitonu me se fakafesili gutu mo se galuega.
  • Fakaloiloiga ki fakatokaga galue mai fale kola e se peofu koe i au galuega e fai, io me ko nisi kaitalafu a koe pela mo lafoga o tusi mo togi o telefoni.
  • Fakaloiloi ke togi atu muamua ne sene fesuiaki mo se avanoaga o galue.
  • Fakaloiloi ke togi atu muamua mo pulusimani kola se lavea atu io me nisi vagea puipuiga.
  • Tusiga o tou CV fakaloiloi tela e fai mai ke togi atu ne sene ke tai fakalei ne latou tou CV ke mafai koe o maua sau galuega.
  • Kau atu ki faifaiga ate kau ‘masei kae seiloa ne koe.
  • Fakasalalauga fakamatalaga totino o koe mo au sene i luga i pepa fakatagi moo u tala toetoe online
  • Fakasalalauga fakatalaga totino o koe mo au sene i loto i tou CV.
  • Tino amio masei e ulu māloo mai ki loto i tau akauni.
  • Sona fakailoa fua ki tou koga galue ia koe ko sala sau galuega fou.
  • Tou saogalemu totino ko maua ne matagaluega fakaloiloi kola e mafai o fakagalue ne latou koe
  • Seai ne puipuiga mai viruses mo spyware.

Fakamauga mo se galueaga i luga i sites seai se fakalavelave

  • Kafai e fakamau ki se site o galuega, muamua o fakamautino i te site e fakatalitonugina kae isi sena fakatuatusiga mo tena napa telefoni.
  • Te lasiga o sites galuega e ofo mai fiflifiga e uke pela me manako koe ko tou tala toetoe ke iloa ne so se tino (‘public’), moa ke iloa ne se tino (‘confidential’), io me tapu te fakasalalau (‘private’). Sites kola ‘lei e fakamatala te kese, kae kafai koe e filifili te mea tela e loto koe ki ei.
  • Moa loa e fakailoa ou fakamatalaga totino pela mo tou National Insurance napa, napa o laisene fakateletele, akauni i faletupe, napa o credit card, napa o tusifolau io me ko tou aso fanau.
  • Fili kae fakaaoga se password kae tapu lo ate fakailoa ki se tino.

Talafakasolopito o au galuega kae seai se fakalavelave

Sa fakailoagina loa fakamatalaga o tou National Insurance napa, napa o tou laisene fakateletele, napa o akauni i faletupe, fakamatalaga o credit card, napa o tusi folau io aso fanau.

Faka’mao mo faiga o Sene masei kola e maua i auala masei (Money Laundering)

Nisi o faifaiga o sene masei e fai ne tino ‘masei fakaaoga akauni a tino totino kola i faletupe o fakagasue ei a sene kaisoa. Sa faailoagina a fakamatalaga o au akauni i faletupe ke oko loa ki te taimi e manuia ei tau fakatagi, kae malie koe me i te matagaluega ka galue ei koe se mea tonu.

Faka’mao mai mea fakaloiloi

Kafai e maua ne koe se email e fai mai ia latou se matagaluega e mafai ei koe o galue tela ko oti ne matea ne latou te tala fakasolopito o au galuega i luga i se site o galuega, ata faeteete mana tala ne koe a links kae fakamautinoa me ia latou ne olo ki luga i se fakasalalauga ki galuega kola e tonu.

Fakatokaga Galue mai Fale

Fakatokaga ke Galue mai fale ne auala e fiafia ki eitino fakaloiloi. Ke ata faeteete loa koe o galuega faofao mea ki loto i teutusi, galuega fakapikipiki mo faiga o togi mea o fakaimasaki io me ne galuega faiga o tagi. Matagaluega Galue mai fale kola ‘tonu e tau o fiafia kae mafai foki o tali a vaega fesili ki olotou polokalame. Konei a fesili o fesiligina:

  • Nea galuega ka fai ne koe (fesili ki te matagaluega ka galue ko i ei ke tusi mai katoa loa tulaga katoa o te galuega).
  • E mata maua ne koe se peofuga, io me peofu mai luga i se vaega o au mea e maua?
  • Ko oi e peofu ne ia koe?
  • E mata e maua mafea tou peofuga muamua?

Nisi fakamatalaga

  • Fakamautinoa me i te kau fakagalue tino tena e tonu koi tuai koe fai tau fakafesiliga gutu, ke fakamautinoa me i tou saogalemu totino ma fakamatakutakugina.
  • Faeteete mai kamiga mo galuega i luga i social media sites kola e isi ei sou fakamatalaga totino toetoe.
  • Fakamautinoa me e galue ‘lei kae ko oti fakafou te antivirus /spyware software mo firewall e galue lei koi tuai koe o fano online.
  • Onoono ki te UK SAFERjobs website (www.safer-jobs.com) mo nisi fakamatalaga me fai pefea ke saogalemu manafai koe sala galuega.

Onoono foki

Fakamatalaga o muna

Laundering

Te faiga o te funaga o te koga ne aumai ei a tupe ne maua mai auala soli tulafono, i te faiga o te fakagaluega o sene io me ko te faiga o se pinsinisi fakaloiloi mo fakagalo te koga tela ne mai ei me tapu i tulafono.