English

Viruses & Spyware

Te ukega o tino e talitonu me smartphones mo tablets e se maua o pokotia i virus, spyware mo nisi malware. Mea nei seai se mea tonu.. te tonuga te tokouke tino e fakaaoga te meafaigaluega, mo te uke o apps kola e avanoa kia latou, ko te lasi te levolo o mea fakamasei mo faifaiga soli tulafono.

A Pokotiaga

A viruses mo spyware e mafai o fakamasei tau smartphone io me se tablet e auala i mea konei:

  • Download mai website kola ne pasalagina io me ne fakamaseigina ne se virus io me virus e uke.
  • Download apps kola e pokotia. Kola e aofia apps ne download mai mefaigaluega io me ko operating systems official store, kae fanaka o lasi, sitoa fakaloiloi kola ne fakatu mo tena fakamoemoega ke tufatufa malware.
  • Comnnecting tau meafaigaluega ki se computer, pela koi tuai o fakafou mea i loto, sync kae puke au pese. Virus mo spyware e mafai loa o fai se fakalavelave lasi kii loa e aofia ei:
  • Kaisoa o iloga mai apps kola e galue mai tua o kaisoa fakamatalaga totinokola e tausi i tau telefoni.
  • Fakaloiloi mai apps kola e galue mai tua o kaisoa fakamatalaga totino kola e tausi I tau telefoni
  • Premium rate calls mo fekau i text e ave mai tau telefoni kae seai sau mea e iloa.
  • Sologa mo te fakamaseiga o data.
  • E tuai kae se maua foki o fakagalue te meafaigaluega
  • Makini te fanaifo o te malosi o te patule.
  • Tau meafaigaluega e mafai loa o aveave ne ia te virus – tela e mafai o ave mai sua mea ki sua mea (pela mo computer) mai te email.

Puipuiga o tau meafaigaluega mobile

Meafaigaluega Apple e lasi kii lo ate ‘lei o mea ne faite i loto mo te auala atu ki malware, kae ko mafai o fai me se taketi takutakua a kau fakaloiloi, tena uiga a koe e tau loa o faulu mea puipui internet i sose meafaigaluega e fakaaoga ne koe.

Mo au mea totino mo te aofia i tou fale e fakaaoga nisi auala ke mafai o fai sau filifiliga me tefea te internet security app ke download. So se mea e filifili ne koe, onoono fakalei me se brand ‘lei mai se mainstream supplier, kae puke te mea tafasili te ‘lei tela e maua ne koe o ‘togi.

E taua ke download updates mo puipuiga o apps I se taimi fakavave manafai ko fakailoa ata ke puipui mai malware fou.

  • Asiasi faeloa te security settings I tau meafaigaluega ke fakamautinoa me ‘lei kii loa tena puipuiga.
  • Aasi i te lasiga io asiasi faeloa ki te website o tau sevesi provider website mo meaa fou mo te mea a koutou smartphone io tablet.
  • Mai mua o connect tau meafaigaluega ki te computer, fakapatonu tau computer e isi ei te antivirus/antispyware foou loa (latest) mo firewalls e piki kae galue.
  • Kafai e fakatu tau mobile faletupe, taumafai so se apps e download ne ko emo se fakamoemoega ke faka’paa katoa ne tou faletupe.
  • Mata pulapula ki sitoa fakaloiloi manafai e download apps – fai ne koe manafai te koga e ‘mai ei se koga e iloa ne tokoukega.

Fakamatalaga o muna

Virus

Se file e tusi mo tena fakamoemoga maluga ke fai ne ia se fakamaseiga, io mo fai amioga masei.

Premium rate

Setelefoni napa, lasiga loa e kamata ki te 09, tela e togi ‘mafa kii loa. Kae masani loa o isi se sokoga mo te kau amio masei.

Download

Ke mafai o maua mea mai luga i te internet, penei mo se mea fakapiki ki te email io mai se computer se koga mamao seiloa ki tau hard drive totino.